De eerste liefde in de Bijbel is niet die van Adam voor Eva. Ze begeren elkaar, maar het woord ‘liefde’ wordt niet genoemd. Dat gebeurt pas als God tegen Abraham zegt: ‘Neem uw zoon, uw enige, die gij liefhebt, Isaak, en ga heen naar het land Moria, en offer hem aldaar tot een brandoffer.’ Meir …
Categorie: Recensies
Drie eeuwen van joods onbehagen
In een verhelderend boek worden levens van joodse sleutelfiguren geregen tot één rijkgeschakeerd verhaal over de emancipatie van joden in landen waar ze niet welkom waren, maar wél slaagden. Het omslag van De weg uit het getto toont een afbeelding van een menora uit een dertiende-eeuwse Hebreeuwse Bijbel uit Spanje. Minder toepasselijk kan bijna niet bij een boek dat gaat over de pogingen …
Lopen in de geest van Lao tse. Wenken voor de wijze loper
De Tao te King voor hardlopers, wat is dat nou weer? Hardlopen lijkt soms wel een cultus. Bibliotheken worden erover volgeschreven, gewoon voor de lol een stukje lopen is er niet meer bij. Maar bij nadere lezing blijkt dat nu juist te zijn wat dit boek beoogt: ‘Je loopt louter om het plezier / van …
Het familieleven rond een stofzuiger
Een oma die haar stofzuiger niet wil gebruiken omdat hij het huis vies maakt (er zit stof in!). Die haar bezoek buiten ontvangt om haar huis schoon te houden. Maar die ook haar kleinzoon aanmoedigt om vooral iedere keer een ander meisje mee te nemen (‘Jonge jongens moeten van vriendin wisselen als van sokken’). Het …
Kauwgom en ijs, wat wil je nog meer! Jiddisje schrijver Sjolem Aleichem zag als lid van een nieuwe klasse de traditionele wereld verdwijnen
Vanwege pogroms in Rusland vertrokken joden naar Amerika. Sjolem Aleichem keek in zijn verhalen naar de sloebers die bleven en naar hen die het ‘beloofde land’ beproefden. Het is vreemd gesteld met de Jiddisje schrijver Sjolem Aleichem (1859-1916). Mild en ironisch schrijft hij over de joodse kleine luiden, arme sloebers met baarden die de hele …
Een gelijkmatige onderduiker in een bordeel
Hoewel Aharon Appelfeld (Czernowitz 1932) een hekel heeft aan de benaming ‘Holocaustschrijver’, maakt de Israëlische auteur er geen geheim van dat zijn werk geïnspireerd is door zijn ervaringen als joods kind in Oost-Europa kort voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Nadat zijn moeder door de Duitsers was doodgeschoten, kwam hij met zijn vader in een …
Buigen maar niet barsten. De basis van ‘Fiddler on the Roof’en een roman van Manger uit het Jiddisj vertaald
Zo indringend als Sjolem Aleichem de teloorgang van de joodse wereld in ‘Tevje de melkboer’ binnenlaat, zo ‘onbekommerd-vrolijk’ wil Itsik Manger die in zijn roman ‘Lied van het paradijs’ ontkennen. Tevje de melkboer van Sjolem Aleichem zal menigeen vaag bekend voorkomen. Al was het maar omdat dit boek de basis vormde voor de musical …
De eerste zelfmoordterrorist
Simson stond altijd bekend om zijn oudtestamentische woede. De Israelische schrijver David Grossman ziet hem als een symbool van zijn land. En als een gemankeerde kunstenaar. In zijn nieuwste boek, Leeuwenhoning, dat deze week in vertaling verschijnt in de serie ‘De mythen’, verplaatst David Grossman zich in de Bijbelse figuur Simson. Omdat Grossman hier, net …
Blijmoedig op weg naar de trein
Lente 1939. In het Oostenrijkse kuuroord Badenheim laat de zon zich weer zien, bloembakken verschijnen aan de gevels van de huizen, de impresario dr. Pappenheim arriveert, om te zorgen dat het de vakantiegangers in cultureel opzicht aan niets zal ontbreken. De kruiers van het hotel lopen af en aan met de bontgekleurde koffers van de …
Blijf met je rotpoten van mijn rotland af. De Israëlische dagboeken van Renate Rubinstein
Renate Rubinstein trok als twintigjarige naar Israël om een geliefde te vergeten. Voor het eerst is haar dagboek gepubliceerd, waarin haar stijl al te herkennen is. Eind juni 1967, drie weken na de Zesdaagse Oorlog, toen Nederland nog als één man achter Israël stond, vertrok Renate Rubinstein (1929-1990) voor het blad Avenue naar Jordanië, Libanon …