Het korte bestaan van de eerste Jiddische krant (1686-1687) Oeri Faibesj Halevi heette hij en hij was de uitgever van de allereerste Jiddische krant ter wereld. Een serieus nieuwsorgaan, geen roddelblaadje. De Amsterdamse bibliothecaris David Montezinos kreeg de Koerant meer dan twee eeuwen later bij toeval in handen. Waarover schreef de krant en wie waren …
Vertalers uit het Hebreeuws in het Nederlands zijn er niet zo veel; vertalers uit het Nederlands in het Hebreeuws misschien nog wel minder. Ik kende maar één vertaler die allebei de kanten op vertaalde: Shulamith Bamberger. Op 8 mei is ze in Tel Aviv onverwacht in haar slaap overleden. Ze was zeventig jaar. Op 10 …
Op verzoek van Athenaeum Boekhandel schreef ik een toelichting bij mijn vertaling van de titel van Sonja’s zoon van Emuna Elon. De roman Sonja’s zoon van de Israëlische schijfster Emuna Elon beschrijft de lotgevallen van een hedendaagse Israëli die een roman probeert te schrijven over zijn Amsterdams joodse familie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Wat dit boek bijzonder …
Begin 2016 kreeg ik een mailtje van de Israëlische schrijfster Emuna Elon. Ik kende haar niet, maar in Israël is ze een redelijk bekende schrijfster. Ze had net een roman geschreven, vertelde ze, die zich grotendeels in Amsterdam afspeelde, tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze had daarvoor een paar maanden lang onderzoek gedaan in Amsterdam en …
Op 4 januari overleed de Israëlische schrijver Aharon Appelfeld, 85 jaar oud. Hij werd in 1932 geboren in het toen Roemeense Czernowitz, in een intellectueel Duitstalig joods gezin. Zijn ouders konden zich moeilijk voorstellen dat juist Duitsers hen wilden vermoorden. En ze waren daarin niet de enigen, getuige Appelfelds bekendste roman Badenheim 1939 (1980; Nederlandse …
Op 10 november 2017 overleed Willy Brill, mede-oprichtster van de Stichting Jiddisj, initiatiefneemster van Grine medine, het literaire tijdschrift voor liefhebbers van de Jiddisje taal, actrice, en vertaalster van Jiddisje romans, verhalen en gedichten. Ze heeft tot het laatst toe doorgewerkt. Haar dood kwam volstrekt onverwacht. Grine medine 69 (januari 2018) is vrijwel geheel gewijd aan Willy’s …
Als je benieuwd bent naar het vooroorlogse joodse leven in Wilne (de huidige Litouwse hoofdstad Vilnius), en dan vooral naar het leven van de gewone mensen en van de onderwereld, is het de moeite waard om Avrom Karpinovitsj (1913-2004) te lezen. In Grine medine 16 (juli 2004) schreef ik een in memoriam over hem. Je kunt dat …
Twintig jaar geleden overleed de ooit wereldberoemde Leo Fuld, zanger van het Jiddisje levenslied. Hij werd 84 jaar oud. Mijn eerste kennismaking met Fuld (1912-1997) vond begin jaren negentig plaats tijdens het vertalen van de roman De grammatica van het gevoel van David Grossman (later heruitgegeven door Cossee als De uitvinder van geheimen). Een van de – …
Zeventig jaar geleden, op 29 november 1947, stemden de Verenigde Naties over het plan om Palestina op te splitsen in een joods en een Arabisch deel. Het was in feite een onmogelijk plan, dat zowel de joden als de Palestijnen weinig hoop bood op een levensvatbare staat. Toch had de joodse gemeenschap in Palestina het …
‘Zie: liefde’ van David Grossman was een van de eerste boeken die ik uit het Hebreeuws vertaalde, en zeker het meest gecompliceerde. NRC-recensent en chef-Boeken Michel Krielaars kocht het in 1990, toen de vertaling net verschenen was, maar kwam er niet toe het te lezen. Onlangs deed hij dat eindelijk wel, en hij was er …
