De Tao te King voor hardlopers, wat is dat nou weer? Hardlopen lijkt soms wel een cultus. Bibliotheken worden erover volgeschreven, gewoon voor de lol een stukje lopen is er niet meer bij. Maar bij nadere lezing blijkt dat nu juist te zijn wat dit boek beoogt: ‘Je loopt louter om het plezier / van het lopen zelf.’
81 hoofdstukjes heeft De Tao te King voor hardlopers, net als de oorspronkelijke Tao te King, het boek over levenskunst van de Chinese filosoof Lao tse (604-531 v.C.). Tao is de ondefinieerbare universele levenskracht waaruit alles in het universum voortkomt. Tao kan alleen ervaren worden in het hier en nu. Dus, zegt meester Lao, probeer te leven in het heden, zoek je vervulling niet in een imaginaire toekomst en blijf niet hangen in successen of teleurstellingen uit het verleden. Tel je zegeningen en reduceer je wensen. Wees niet te ambitieus, houd je ego in toom, want zodra je iets bereikt hebt, wil je weer meer, en haal je je doel niet, dan raak je gefrustreerd.
Hond
Schrijver George Hulskramer houdt zich al sinds de jaren zestig bezig met het boeddhisme: “Ik ben van 1950, ik zat midden in de hippietijd.” Daarnaast was hij behoorlijk fanatiek in diverse sporten: schaatsen, zeilen, skeeleren, fietsen, hardlopen. “Ik ben jarenlang achter mijn stopwatch aan gerend. Ik heb drie keer de Elfstedentocht gereden, en snel ook. De eerste keer in een jas die gemaakt was van een Tibetaanse monnikspij. Na afloop was hij zo zwaar van het zweet dat het wel leek alsof ik in een wak had gelegen. Maar mijn boeddhisme en mijn sportbeoefening waren twee aparte werelden, die gaven elkaar geen hand. Dat veranderde na een hardlooprondje in het Vliegenbos achter mijn huis. Ik loop sinds 1975 tweemaal per week hard en ik was al een tijdje aan het proberen om 10 kilometer onder de 39 minuten te lopen. Bijna altijd mislukte het, en als mijn vrouw vroeg hoe het gegaan was, zei ik: waardeloos. Op een dag leek het eindelijk te gaan lukken. Tot er een grote zwarte hond tegen me op sprong, en toen werd ik toch zo kwaad op die hond, terwijl die mij waarschijnlijk als een vriend zag! Toen ik thuiskwam, dacht ik opeens: je bent geschift! Wie kan het wat schelen als je onder de 39 loopt, je wordt heus niet gehuldigd. En als ik het gehaald had, had ik de volgende week weer een nieuw record willen halen. Dat was een groot inzicht. Vervolgens was de batterij van mijn stopwatch leeg. Ik heb hem in een la gegooid en nooit meer aangeraakt. Voortaan liep ik op gevoel.”
Competitiedrang
Hulskramer is al veertig jaar actief als vertaler van voornamelijk esoterische boeken. Ook adviseert hij uitgevers over dergelijke literatuur. En hij schrijft kinderboeken en romans. “Ik heb altijd geschreven over zaken die mij bezighielden: zeilen, schaatsen, Boeddha, ik probeer in mijn boeken een antwoord te vinden op de vraag: wat bezielt je? Na de ontmoeting met die hond dacht ik: er moet een link te maken zijn tussen de oosterse filosofie en de sport. Toen kwam ik uit bij Lao tse. Stel dat hij een leerling had gehad die hardliep, hoe zou hij die dan coachen? Ik heb geprobeerd de basisgedachte van elk oorspronkelijk hoofdstuk van de Tao te King te vertalen naar het lopen. Zo kreeg ik een duidelijke structuur.”
Als het boek ergens tegen waarschuwt, is het tegen competitiedrang: “succes [is] geen zegen / en falen geen kwaad”, “De wijze loper /spiegelt zich niet / aan de prestaties van anderen.” Hulskramer is zelf, begrijpelijkerwijs, geen wedstrijdloper. Maar niet alleen vanwege het competitie-element: “Ik ben geen groepsmens. Ook voor de gezelligheid loop ik niet samen. Door praten raakt de flow verstoord. Ik praat de hele dag al. Ik loop liever in mijn eentje, in de schemering, in de sneeuw, dat is bijna mystiek, op die manier celebreer ik het leven en dank ik de schepper, wie dat ook mag wezen.”
Dreun
Dat soort hardlopen, zegt Hulskramer in zijn boek, benadert het idee van sporten in de geest van Tao misschien wel het dichtst. Toch zal hij niemand het plezier ontzeggen aan wedstrijden mee te doen. “Lao tse oordeelt niet: ‘moeten’ staat niet in het boek. In ieder mens zit wel wat wijsheid, het besef dat je niet te ver moet gaan. Bij sommigen is dat besef sterk ontwikkeld, bij anderen minder. Dit boekje is bedoeld om het wijze deel wakker te schudden, je de stem te laten horen die vraagt: heb je er echt nog wel lol in? Dat moet je je af en toe afvragen, anders raak je stuurloos, word je een kip zonder kop. Ieder mens weet best wat er aan zijn gedrag mankeert, maar er wat aan doen is moeilijk. Ik denk zelf ook soms: ik moet eens in mijn eigen boek kijken. Ik ben zelf ook een leerling. Ik heb veel uit de traditie feilloos begrepen, maar betrap me er regelmatig op dat ik het niet in praktijk breng. Je moet een ontzettende dreun krijgen om voorbij je ego te komen.”
George Hulskramer, De Tao te King voor hardlopers. Lopen in de geest van Lao tse. Altamira, Haarlem 2011. € 14,90
69. De strijd aangaan
Plotseling loopt hij voor je,
de collega-hardloper
die je kort tevoren
nog op straat hebt gesproken.
Terloops had hij opgemerkt
ook een beetje,
zij het niet zo fanatiek als jij,
aan het lopen verknocht te zijn.
Je versnelt wat
en nog een beetje.
Even houd je afstand.
Dan begin je
aan een indrukwekkende versnelling.
Minzaam groetend
snel je de ander voorbij.
Nu is het zaak hem voor te blijven
en niet te verslappen.
De weg voor je is nog lang.
Je gaat tot het uiterste.
Als je het waagt
schielijk je hoofd om te draaien,
kijk je tot je grote schrik
de ander bijna recht in de ogen.
Het duurt niet lang meer
of de grootste schande aller schandes
is een feit.
De ander neemt niet eens de moeite
je te groeten.
Gelukkig kijkt hij niet achterom.
Als je een stap terug had gedaan
en wat langer afstand had gehouden,
had je zelf kunnen constateren
dat de ander
een maatje te groot voor je was.
Nu is je afgang compleet
en je loopplezier drastisch vergald.
De wijze loper
laat zich niet uitdagen
met een ander de strijd aan te gaan.
Juist die eigenschap
maakt hem onoverwinnelijk.
Gepubliceerd in Le Champion juli/augustus 2011
