Hoewel ik al heel wat gelezen over de jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog, raakte dit boek me dieper dan alles wat ik me kan herinneren. Hoe dat kwam? Ik denk doordat je als lezer onder de huid kruipt van Sonja, een ‘gewone’ vrouw en moeder die stap voor stap aan den lijve ondervindt wat het betekent om joods te zijn in de oorlog terwijl het dagelijks leven gewoon doorgaat.
Emuna Elon heeft zich grondig verdiept in het Nederlandse leven tijdens de Tweede Wereldoorlog en had daarbij ook oog voor zaken die nu nog steeds spelen, zoals de Duitse roof van joodse kunstwerken, de lotgevallen van ondergedoken joodse kinderen die na de oorlog soms wel en soms niet met hun ouders herenigd werden en de conflicten en het verdriet waarmee dat soms gepaard ging. Daarbij hoedt ze zich voor gemakkelijke oordelen over goed en fout, al heeft ze wel degelijk kritiek op zowel joden als niet-joden.
De Hebreeuwse titel ‘Huis op veel water’ verwijst naar het scheppingsverhaal in Genesis, naar de Kabbala, en ook gewoon naar de werkelijkheid: veel huizen in Amsterdam zíjn letterlijk op het water gebouwd. Dat kun je ook weer metaforisch duiden: Amsterdam, en eigenlijk heel Nederland, maakt zo’n solide indruk, waardoor je je veilig waant, maar in feite is alles gebouwd op drijfzand en, zoals Sonja ervaart, je hoeft er niet op te rekenen dat iemand je eruit trekt.
Het vertalen van dit boek was voor mij een bijzonder project, omdat ik veel meer dan gewoonlijk met de auteur heb samengewerkt. Ondanks haar grondige research waren er toch dingen die naar mijn idee niet helemaal klopten. We hebben elkaar ontmoet, zowel in Amsterdam als in Jeruzalem, we hadden intensief mailcontact en ik heb haar hoofdpersonen letterlijk op de voet gevolgd in Amsterdam. Zo hebben we samen een Nederlandse vertaling tot stand gebracht waarop we denk ik allebei trots kunnen zijn.
Hier kun je hoofdstuk 1 en een deel van hoofdstuk 4 lezen.
