Vijfduizend deelnemers stonden er op 26 september aan de start bij de zestigste editie van de Utrechtse Singelloop. Een heel verschil met de eerste loop in 1925, toen er 38 lopers meededen. Winnaar was de Rotterdammer Piet Dullaert. Dit jaar werd de wedstrijd gewonnen door een Keniaan, Leonard Patrick Komon, die de tien kilometer liep in 26.44, een wereldrecord. Het gaf een extra feestelijk tintje aan de jubileumeditie van het evenement.
85 jaar geleden werd de eerste Utrechtse Singelloop gehouden. Dat de loop dit jaar toch pas zijn zestigste editie beleeft, tekent de wisselvallige historie van het evenement. Hoewel er aan de eerste editie maar 38 lopers meededen, was het wel degelijk bedoeld als publieksevenement. Omdat de toen nog op voetbalvelden gehouden atletiekwedstrijden nauwelijks publiek trokken besloot organisator Nico Munzert de atletiek naar de mensen te brengen: op een drukke zaterdagmiddag, midden in de stad. Het parcours besloeg 4700 meter. De Singelloop werd een groot succes. Binnen enkele jaren deden er meer dan honderd atleten mee, en volgens het Utrechts Nieuwsblad stonden er in 1933 maar liefst 100.000 toeschouwers langs het parcours. Eind jaren dertig gaat het minder. Het parcours wordt een paar maal gewijzigd wegens het steeds drukker wordende autoverkeer, en het tijdstip wijzigt: van mei naar september en weer terug naar mei. Dan breekt de oorlog uit en is het met de Singelloop gedaan. Maar in 1946 herrijst de loop en met uitzondering van 1950 en 1955 wordt hij elk jaar gehouden. Tot 1960. ‘De glorie is tanende’, aldus de Utrechtse pers, en de organisatie bedenkt een alternatief: de Nationale Parkloop in het Wilhelminapark, die het volhoudt tot 1967.
Ovomaltine
In 1973 komt de Singelloop eenmalig terug wegens het 25-jarig regeringsjubileum van koningin Juliana. In dit jaar loopt voor het eerst een vrouw mee. Het evenement verloopt dermate succesvol dat men wil doorgaan. En zo gebeurt het, onafgebroken, tot in 2000. Naast honderd wedstrijdatleten doen er in 1974 maar liefst vijfhonderd prestatielopers mee over afstanden van 2500 en 5000 meter. De eerste loopgolf is begonnen. In 1975 loopt burgemeester Vonhoff mee, af en toe wandelend. Zijn tijd is onbekend.
In 1978 wordt de loop naar de zondag verplaatst en de afstand wordt vergroot tot ongeveer tien kilometer. Er zijn meer dan tweeduizend deelnemers, grotendeels prestatielopers. Ook bij de wedstrijdlopers verandert er iets: ze lopen niet meer voor een blik Ovomaltine en een pakje sigaretten, maar krijgen heuse geldprijzen. Begin jaren tachtig worden die echter weer afgeschaft, waardoor de loop vooral een lokaal en recreatief karakter krijgt. Nieuwe afstanden, zoals de tien mijl en de halve marathon, komen en gaan, en eind jaren tachtig wordt ook het prijzengeld in ere hersteld. Toch is het eind jaren negentig – de afstand is dan vijftien kilometer – steeds moeilijker om atleten van naam naar Utrecht te krijgen. In 2000 kan atletiekvereniging Hermes geen vrijwilligers meer vinden om de loop te organiseren, en weer komt er een eind aan de Singelloop.
Ballonnen
Intussen organiseert Gerard Peek met zijn bureau Athletic Point op Tweede Paasdag al een paar jaar de Utrechtse Marathon. Hij ziet wel brood in een tienkilometerloop in het najaar, en Fortis, van plan te stoppen met het sponsoren van de marathon, wil graag hoofdsponsor worden. Dit leidt in 2007 tot de zoveelste wederopstanding van de Utrechtse Singelloop, maar dan ook professioneel aangepakt, met de nodige Kenianen, en als grote trekpleister Lornah Kiplagat. De twee jaar daarna voorlopen voorspoedig en inspireren de organisatie in 2010 tot een nog grootsere aanpak. Start en finish worden van de Catharijnesingel vlak bij het Centraal Station verplaatst naar Park Lepelenburg, volgens Gerard Peek een veel betere locatie, waar ruimte is voor wel 30.000 deelnemers.
Zo veel zie ik er niet als ik in Utrecht uit de trein stap. Maar dat er een hardloopevenement aanstaande is, is wel duidelijk. Niet alleen aan de outfit van de reizigers, maar ook aan de enorme rode ballonnen die de ‘levende bewegwijzering’ vormen. Eenmaal buiten kan ik echter geen rode ballon meer ontwaren, dus loop ik maar op goed geluk achter andere hardlooptypes aan. Pas vlak bij de start zie ik weer rode ballonnen. Park Lepelenburg is inderdaad een stuk sfeervoller dan de troosteloze Catharijnesingel, maar logistiek hapert er nog wel wat. Zo is het een heel eind lopen van het centrale plein naar de kledingafgifte. Waar de start is, is mij vervolgens ook niet meteen duidelijk. Uiteindelijk voeg ik me met honderden anderen in een onduidelijk hekkenstelsel bij een groene ballon. Terwijl het startschot al is afgegaan, staan wij ons nog te verdringen tussen de hekken, waar een stevige beveiligingsman in zwart kostuum elke afzonderlijke loper onderzoekt op de aanwezigheid van een groen stickertje op het startnummer. Als het gemor aanzwelt, wordt er ten slotte een hek weggeschoven en kan iedereen ongehinderd doorlopen naar de start. Zou burgemeester Wolfsen hier ook tussen staan? Na een onbesuisde belofte tijdens een nieuwjaarstoespraak liep hij vorig jaar voor het eerst mee, in 63 minuten. Dit jaar blijkt hij vijf minuten sneller.
Voortuin
Het aantal deelnemers mag dan in 85 jaar drastisch zijn toegenomen, dat geldt niet voor het aantal toeschouwers. Er is redelijk wat publiek op de been, maar bij lange na niet de 100.000 uit 1933. Toch is het een gezellig loopje, inderdaad grotendeels langs de mooie Utrechtse singels, langs het Spoorwegmuseum, de sterrenwacht én het Louis Hartlooper Complex, geen sportaccommodatie maar een filmhuis. Louis Hartlooper overleed in 1922, voor de eerste Singelloop dus. Hij was een beroemde explicateur, die stomme films van commentaar voorzag.
De Catharijnebaan, het gedempte deel van de Catharijnesingel, wordt momenteel in de oude – natte – staat hersteld. Na wat kleinere straatjes in de binnenstad gaat het verder langs de Wittevrouwensingel en het Lucasbolwerk, ooit ook een startpunt van de loop. Sinds 1937 staat hier de fraaie Stadsschouwburg van Dudok, dezer dagen met een Gouden Kalf voor de deur. Dan volgt de ronde om het Wilhelminapark en tot slot de finish op de statige Maliebaan. Een medaille ontvangen is er niet bij; die kun je alleen tegen betaling krijgen, eventueel ook vóór de loop. Gekkigheid! Ik onderneem nogmaals de tocht naar de kledingafgifte. Omkleden moet ongeveer in de voortuin van de omwonenden, want van kledingruimte is geen sprake.
Al met al is de Utrechtse Singelloop een leuke loop met potentie, zeker nu er een wereldrecord is gevestigd, maar als de organisatie echt wil doorgroeien naar 30.000, mag ze nog wel even in de leer gaan bij andere grote loopevenementen.
Deelnemers aan de Utrechtse Singelloop kregen het jubileumboek De Utrechtse Singelloop van Pim van Esschoten aangeboden. De historische informatie in dit artikel is deels hieraan ontleend.
Gepubliceerd in Le Champion november 2010
